‘Deprem anında’ ne yapmalı?

Büyük bölümü deprem riski altında yaşayan Türk halkı, yaşanan depremler ile birlikte, depremle yaşamayı öğrenmesi gerektiğinin de farkına vardı.

26 Haziran 2004 — Marmara depreminden sonra, bilgilenme ve bilgilendirmenin ne kadar önemli olduğu ortaya çıktı. 17 Ağustos ile Türkiye‘nin bir deprem ülkesi olduğunu ve bizim deprem konusunda ne kadar bilgisiz, hazırlıksız olduğumuz gerçeğini görmüş olduk.
Gazeteci-Yazar Füsun Saka, deprem konusunda yaptığı araştırmaları derlediği “Depremi Beklerken” adlı kitabında “deprem anında yapılması gerekenler”i söyle sıralıyor:
       
       Apartman içinde deprem davranışı (3-5 katlı bina)
       Çok katlı apartmanlarda üst katlar alt katlara göre daha çok sallanır. Bu binalar son yıllardaki deprem yönetmeliği (1975 ve sonraki)’ne ve Fen kurallarına göre yapılmışsa çökme tehlikesi yoktur. Yapılacak davranışlar 1-2 katlı evlerdekinden farklı değildir. Ancak çok katlı yapılara deprem açısından gerekli özel davranışlarda vardır:
Yangın merdivenlerinin kapısını açık tutun.
Ortak tehlike çıkışının (koridordaki) kapısını açık tutun.
Binayı boşaltırken asansörü kullanmayın.
Asansörde iseniz bütün düğmelere basın ve durduğu ilk katta asansörden inin.
Birinci katta iseniz, kapıyı açamıyorsanız ve de zemin katta yangın çıkmışsa zemin kata yatak vb. gibi yumuşak bir şeyler attıktan sonra üstüne atlayın. Bu davranış çok katlı yapıların üst katları için geçerli değildir.
       
       Büyük market ve mağazaların içinde deprem anında ne yapmalı?
Büyük kolonların yanında durmaya çalışın. Raflardan ve dolaplardan uzak durun.
Yangın çıkışlarına, merdivenlere ve yürüyen merdivenlere koşmayın.
Anonsları dinleyin. Mağaza güvenlik personelinin uyarı ve önerilerini yerine getirin, onlara uyun dediklerini yapın.
Satın aldığınız şeyleri bırakın ve dışarı çıkarken elleriniz boş olsun.
       
       İş merkezlerinde ve sokakta deprem anında ne yapmalı?
En Tehlikeli şeyler dökülen, kırılmış cam parçaları, ilan levhalarıdır. Bunlar düşebilir. Açıkta duran kahve, hafif içki satan (parayla çalışan) makineler, ilan levhaları ve direkleri devrilebilir.
Buralardan uzaklaşın. Başınızı koruyun. Geniş açık alanlara gidin ya da güvenliğinden kuşku duymadığınız yapı varsa içeri girin.
Geniş bir yol varsa ve trafik yoğun değilse yolun ortasındaki refuje kaçın ve orada durun.
Satış makinelerden, reklam levhalarından ve bahçe duvarlarından uzak durun.
Elleriniz boşsa başınıza koyun ve koruyun. Eğer çanta, paket ve torba varsa başınıza koyun. Hiçbir şey yoksa ellerinizi kullanın.
Yolun kenarında ağaçlar varsa altına girip durun.
       
       Dere ve ırmak kenarında deprem anında ne yapmalı?
Yerin sesini ve titreşimlerini dinleyin ve izleyin.
Eğer dağlık bir arazide dik yamaçları olan küçük bir vadideyseniz yamaçlardan toprakkayması ya da kaya düşmesi olabilir. Dikkatli olun.
Nehrin kaynak tarafında baraj varsa yıkılabilir ve bir su baskını olabilir, hemen nehre dik yönde yüksek yerlere çıkmaya başlayın.
Hemen yükseklere çıkın.
       
       Deniz kenarı ve rıhtımda deprem anında ne yapmalı?
Küçük bir depremde bile Tsunami olabilir. Hemen yüksek yerlere doğru gidilmelidir.
Deniz yanında yalıyar biçiminde yüksek bir yamaç varsa hemen yüksek yerlere doğru gidin.
Tsunami’nin ilk dalgası geldikten sonra tehlikenin geçtiğini sanmayın bazen ikinci dalga ilk dalgadan daha büyük olabilir.
Radyodan Tsunami haberlerini dinleyip gerekenleri yapın.
       
       Metro içerisinde
Raflara konulmuş eşyalar düşebilir. Başınızı kollayın ve koruyun, ellerinizle direklere ve tutunacak yerlere sıkıca tutunun